Χώρος Προσωπικής Ανάπτυξης

Πλέον, μέσα από πολλές έρευνες και μελέτες έχει γίνει πολύ κατανοητό ότι η ανεπτυγμένη συναισθηματική νοημοσύνη είναι πολύ σημαντική για την μελλοντική εξέλιξη του ατόμου. Γι’ αυτό το λόγο οι ειδικοί έχουν δώσει μεγάλη έμφαση στο πώς μπορούν οι γονείς να συμβάλουν στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης του παιδιού τους.

Ο John Gottman σε μια προσπάθεια να κατανοήσει καλύτερα την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης στα παιδιά, άρχισε να παρατηρεί τους γονείς και τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται στα συναισθήματα των παιδιών τους. Μέσα από αυτή την μελέτη κατέληξε σε τέσσερις διαφορετικούς τρόπους ανταπόκρισης των γονιών στα συναισθήματα των παιδιών:

Α. Οι «Αποστασιοποιημένοι γονείς»: οι οποίοι συνήθως εκτιμούν πολύ περισσότερο τα χαμόγελα και τα αστεία παρά τα πιο δύσκολα συναισθήματα τα οποία τα βλέπουν ως κάτι ασήμαντο και προσπαθούν να μειώσουν την έκφραση τους το συντομότερο δυνατό συνήθως με την χρήση αντιπερισπασμών πχ. Κοίτα τι ωραίο που είναι αυτό το παιχνίδι, μήπως θες να δεις λίγο τηλεόραση τώρα για να ηρεμήσεις;.

Β. Οι « Επικριτικοί – αποδοκιμαστικοί» γονείς: οι οποίοι βλέπουν τα δύσκολα συναισθήματα σαν κάτι που πρέπει να εξαλειφθεί, συνήθως μέσω της τιμωρίας. Πχ. Αν δεν σταματήσεις να κλαις θα σε βάλω τιμωρία

Γ. Οι «Επιτρεπτικοί-Παραχωρητικοί» γονείς: οι γονείς που δέχονται όλα τα συναισθήματα από το παιδί αλλά δεν καταφέρνουν να βοηθήσουν το παιδί να λύσει το πρόβλημά του ή δεν καταφέρνουν να βάλουν όρια σε συμπεριφορές μη αποδεκτές.

Δ. Οι γονείς «Συναισθηματικοί μέντορες» οι οποίοι θεωρούν ότι ακόμα και τα δύσκολα συναισθήματα έχουν αξία, δεν είναι ανυπόμονοί όταν τα παιδιά τους εκφράζουν τη δυσκολία του. Αυτοί οι γονείς χρησιμοποιούν την έκφρασή των συναισθημάτων σαν μια ευκαιρία για να έρθουν πιο κοντά με τα παιδιά τους, δίνοντας τους συμβουλές, προσδιορίζοντας το συναίσθημα που βιώνει το παιδί και βοηθώντας το να βρεθεί λύση για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει.

Η έρευνα του Gottman’s έδειξε ότι οι «Συναισθηματικοί μέντορες» γονείς μεγαλώνουν παιδιά πιο υγιή, που τα πάνε καλύτερα στο σχολείο, και είναι πιο κοινωνικά.

Πιο συγκεκριμένα ο Gottman υποστηρίζει ότι γονείς «Συναισθηματικοί-Μέντορες» ακολουθούν πέντε βασικά βήματα για να βοηθήσουν τα παιδιά τους με την διαχείριση των συναισθημάτων τους.

Αυτά είναι:

Πρώτο βήμα: Να συνειδητοποιείς πως νιώθει το παιδί σου

Οι συναισθηματικοί μέντορες γονείς έχουν επίγνωση των δικό τους συναισθημάτων και κατ’ επέκταση κατανοούν τα συναισθήματα που εκφράζουν τα παιδιά τους. Τα παιδιά δεν χρειάζεται να προβούν σε έντονες συναισθηματικές εξάρσεις για να τους προσέξουν οι γονείς τους.

Δεύτερο βήμα: Βλέπουν την έκφραση των συναισθημάτων σαν μια ευκαιρία για σύνδεση με το παιδί και εκπαίδευση.

Τα συναισθήματα των παιδιών δεν είναι μια άβολη κατάσταση ή μια πρόκληση. Είναι μια ευκαιρία για σύνδεση με το παιδί, μια δυνατότητα να βοηθήσεις το παιδί να κατανοήσει πως νιώθει και τι έχει να κάνει για να αντιμετωπίσει μια συναισθηματική πρόκληση.

Τρίτο βήμα: Άκου και εκτίμησε τα συναισθήματα του παιδιού

Άκου το παιδί σου να εκφράζει τα συναισθήματά του δίνοντάς του την πλήρη προσοχή σου. Πες του τι εσύ συνειδητοποιείς ακούγοντας και βλέποντάς το να εκφράζεται, κάνε το να νιώσει ότι καταλαβαίνεις αυτό που βιώνει.

Τέταρτο βήμα: Ονόμασε τα συναισθήματα που βιώνει το παιδί

Αφού έχεις ακούσει το παιδί βοήθησέ το να συνειδητοποιήσει πως ονομάζετε αυτό το συναίσθημα που βιώνει.

Πέμπτο βήμα: Βοήθησε το παιδί να βρει λύση στη δυσκολία, μέσα σε κάποια αποδεκτά πλαίσια.

Όλα τα συναισθήματα είναι αποδεκτά αλλά δεν είναι όλες οι συμπεριφορές αποδεκτές. Βοήθησε το παιδί να αντιμετωπίσει τα συναισθήματά του αναπτύσσοντας δεξιότητες που θα τον βοηθήσουν να επιλύσει τα προβλήματά. Δώσε στο παιδί να καταλάβει ότι μπορεί να εκφράζει τα συναισθήματα του μέσα σε κάποια πλαίσια πχ. Δεν μπορείς να αρχίζεις να χτυπάς τον άλλο γιατί θύμωσες μαζί του. Αυτό συμπεριλαμβάνει το να βοηθήσεις το παιδί να βάλει στόχους και να βρει λύσεις που θα τον βοηθήσεις να φτάσει τους στόχους του. πχ. Θύμωσες με τον φίλο σου, θες να τον έχεις φίλο ή όχι; Αν ναι τι θα μπορείς να κάνεις γι αυτό;

Κάποιες φορές μπορεί αυτά τα βήματα πολύ γρήγορα να διαδεχτούν το ένα το άλλο, άλλες φορές μπορεί να πάρει πολύ χρόνο. Η Υπομονή είναι ένα πολύ σημαντικό στοιχείο σε αυτή τη διαδικασία. Αν το πρόβλημα είναι μεγάλο δεν χρειάζεται να κάνετε και τα πέντε βήματα με τη μια.

Είναι σημαντικό να γνωρίζεται ότι βάσει των ερευνών που έκανε ο Gottman Οι «Συναισθηματικοί-Μέντορες» γονείς ακολουθούν και τα πέντε βήματα μόνο 20 με 25% των περιπτώσεων. Επομένως δεν υπάρχει λόγος για ενοχές και τύψεις εάν δεν καταφέρνετε κάθε φορά που υπάρχει μια συναισθηματική πρόκληση να την διαχειρίζεστε κάνοντας και τα πέντε βήματα…. Κανένας γονιός δεν τα καταφέρνει πάντα.

Τις φορές που τα έντονα συναισθήματα σας κυριεύουν, φροντίστε τον εαυτό σας με τον ίδιο τρόπο που θα φροντίζατε το παιδί σας. Επιτρέψτε στον εαυτό σας για αρχή να βιώσετε το συναίσθημα… άλλωστε το κάθε συναίσθημα υπηρετεί κάποιο σκοπό. Αν νιώθετε λύπη μπορεί να χρειάζεστε λίγο χρόνο για αναστοχασμό. Αν νιώθετε θυμό μπορεί να δείτε πώς θα προστατεύσετε τον εαυτό σας καλύτερα την επόμενη φορά.

Χρειάζεται να έχετε υπ’ όψη ότι για να μπορέσετε να διαχειριστείτε τις συναισθηματικές εκρήξεις των παιδιών σας και να τα βοηθήσετε να αναπτύξουν την συναισθηματική τους νοημοσύνη χρειάζεται πρώτα να κατανοήσετε και να μπορείτε να διαχειριστείτε καλά τα δικά σας συναισθήματα και να μπορείτε να υλοποιείτε τους δικούς σας στόχους.

Ένα πρώτο βήμα για να επιτρέψετε στον εαυτό σας να γίνει ένα συναισθηματικά νοήμον πλάσμα που πετυχαίνει τους στόχους του είναι να στηρίξετε τον ίδιο σας τον εαυτό. Σε δικές σας συναισθηματικές προκλήσεις προσπαθήστε να περάσετε και εσείς από τα πέντε βήματα που περιγράψαμε παραπάνω. Αυτή τη διαδικασία μπορείτε να την κάνετε μόνη σας ή αν νιώθετε ότι καταλήγετε σε αδιέξοδο να ζητήσετε τη βοήθεια κάποιου ειδικού που θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε καλύτερα τα βιώματά σας και να αναπτύξετε την δική σας συναισθηματική νοημοσύνη, έτσι ώστε να μπορέσετε να στηρίξετε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και τα παιδιά σας.